Erbo-dóu-mau-de-dènt
Hyoscyamus niger
Solanaceae
Àutri noum : Jusquiam-negre, Erbo-de-bregand, Erbo-de-mort, Endourmidouire, Erbo-de-dènt.
Nom en français : Jusquiame noire.
Descripcioun :L'erbo-dóu-mau-de-dènt es uno planto devengudo pu raro qu'à passa tèms emé l'esvalimen dis escabot de fedo. D'efèt trachis proche di jasso ounte soubro proun de femié. Autramen es eisado de recounèisse emé si poulìdi flour di dos coulour.
Usanço :"L'ai agu ramassado, i'avié pas de dentisto coume i'a aro, e se sounavian coume acò... Alor metian la grano sus de braso, se brulavo, fumavo e metian uno bolo vuejo dessus, à l'envers, pèr que lou fum rentrèsse bèn, lou tournavon e i vieujavon d'aigo boulènto dedins, e fasian uno fumigacioun. Ero rare que lou mau de dènt passèsse pas", L. Saunier in O. Madon, op.cit. p. 109.
Port : Grando erbo
Taio : 20 à 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Hyoscyamus
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Jauno Vióuleto
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Liò : Escoumbre e proche dis oustau
- Jasso
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Hyoscyamus niger L., 1753
Gau(-taca)
Neotinea maculata
Orchidaceae
Noms en français : Orchis maculé, Neotine.
Descripcioun :Aquéu Gau-taca fai parti dóu "nouvèu" gènre Neotinea que caup li gau emé de flour e de fueio mai pichoto e que fan d'espigo de flour toujour proun sarrado. Aquéu se recounèis à si flour pichouneto roso o un pau verdo, que de cop que i'a se duerbon pas (cleistougamo) e emé uno pichoto labreto. A la baso i'a dos o tres fueio verdalo, bèn au sòu e souvènt tacado.
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 10 à 30 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Neotinea
Famiho : Orchidaceae
Ordre : Asparagales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 4 à 6 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 0 à 1400 m
Aparado : Noun
Liò : Pelouso umido
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Mediterrano-atlantico
Ref. sc. : Neotinea maculata (Desf.) Stearn, 1974